EED

EED, Dyrektywa w sprawie efektywności energetycznej

Dyrektywa jest jednym z głównych projektów Unii Europejskiej, dążących do wprowadzenia zrównoważonego rozwoju i efektywnego wykorzystania zasobów. Obejmuje szereg działań, mających na celu poprawę efektywności energetycznej w Europie, które są zgodne ze zobowiązaniami podjętymi w ramach unii energetycznej i światowych działań na rzecz klimatu określonych w Porozumieniu paryskim z 2015 r.

OSZCZĘDZANIE, OSZCZĘDZANIE

Wśród kluczowych założeń dyrektywy jest efektywność wykorzystania energii i obowiązek osiągania oszczędności w jej zużyciu i stratach.

Jak mówi dyrektywa, konieczność osiągnięcia przez Unię celów w zakresie efektywności energetycznej na poziomie unijnym, wyrażonych w postaci zużycia energii pierwotnej lub końcowej, powinna zostać jasno określona w postaci celu, wynoszącego co najmniej 32,5% na 2030 r. względem prognozy z 2007 r., co daje wynik w wysokości odpowiednio 1 273 Mtoe (tona oleju ekwiwalentnego) oraz 956 Mtoe w roku 2030. 

Państwa członkowskie są zobowiązane do osiągania corocznych oszczędności zużycia energii. I tak, w  latach 2014-2020 łączne oszczędności końcowego zużycia energii w każdym roku powinny wynosić co najmniej 1,5% uśrednionej rocznej wartości wolumenu sprzedaży energii odbiorcom końcowym, a w latach 2021-2030 – w wysokości 0,8%. W kolejnych dziesięcioleciach państwa członkowskie nadal mają realizować oszczędności, o ile KE nie zdecyduje, że nie jest to konieczne do realizacji długoterminowych unijnych celów w zakresie energii i klimatu na 2050 r. Dyrektywa określa także sposób obliczania oszczędności energii.

Aby ambitne cele osiągnąć, każde państwo członkowskie ma ustanowić system zobowiązujący do efektywności energetycznej, obejmujący środki takie jak:

1. opodatkowanie energii lub emisji CO2, które skutkuje zmniejszeniem zużycia energii przez odbiorców końcowych; 
2. plany i instrumenty finansowe lub zachęty podatkowe, które prowadzą do stosowania efektywnych energetycznie technologii lub technik i skutkują zmniejszeniem zużycia energii przez odbiorców końcowych; 
3. regulacje lub porozumienia dobrowolne, które prowadzą do stosowania efektywnych energetycznie technologii lub technik i skutkują zmniejszeniem zużycia energii przez odbiorców końcowych; 
4. standardy i normy, które zmierzają do poprawy efektywności energetycznej produktów i usług, w tym budynków i pojazdów, oprócz sytuacji, w których są one obowiązkowe w państwach członkowskich na mocy prawa unijnego; 
5. systemy znakowania energetycznego; 
6. szkolenie i kształcenie, w tym programy doradztwa energetycznego, które prowadzą do stosowania efektywnych energetycznie technologii lub technik i skutkują zmniejszeniem zużycia energii przez odbiorców końcowych.

Efektywność energetyczną należy uznać za kluczowy element i jedno z głównych kryteriów przyszłych decyzji inwestycyjnych, dotyczących infrastruktury energetycznej w Unii. 

INNE OBSZARY ROZWIĄZAŃ

• Obowiązek przeprowadzania efektywnych energetycznie modernizacji budynków. Szacuje się, że nieefektywne energetycznie budynki są odpowiedzialne za 40% zużycia energii i 36% emisji dwutlenku węgla w Unii Europejskiej.
• Wzorcowa rola budynków publicznych – obowiązek dla państw członkowskich renowacji co roku 3% całkowitej powierzchni ogrzewanych lub chłodzonych budynków, będących własnością jego instytucji rządowych.
• Przeprowadzanie audytów energetycznych przez przedsiębiorstwa.
• Opomiarowanie energii, dostęp do informacji o rozliczeniach.
• Mieszkańcy powinni być motywowani do bardziej świadomego korzystania z zasobów, takich jak energia cieplna czy woda, poprzez większą przejrzystość zużycia. Regularne informacje pomagają śledzić indywidualne zużycie energii i skutecznie je ograniczać.

Państwa członkowskie zapewniają, by na tyle, na ile jest to technicznie wykonalne, uzasadnione finansowo i proporcjonalne do potencjalnej oszczędności energii, odbiorcy końcowi energii elektrycznej, gazu ziemnego, ciepła sieciowego, chłodu sieciowego oraz ciepłej wody użytkowej mieli możliwość nabycia po konkurencyjnych cenach indywidualnych liczników, które dokładnie oddają rzeczywiste zużycie energii przez odbiorcę końcowego i podają informacje o rzeczywistym czasie korzystania z energii. Nowo instalowane liczniki ciepła i podzielniki kosztów ciepła powinny umożliwiać zdalny odczyt, aby zapewnić efektywne kosztowo i częste udzielanie informacji na temat zużycia. Jednocześnie należy zapewnić, aby oddzielne instrumenty, takie jak informacje na rachunkach, narzędzia informacyjne i rozliczenia roczne zawierały wszystkie niezbędne informacje umożliwiające odbiorcom regulowanie ich zużycia energii, porównywanie ofert i zmianę dostawców. 

OSZCZĘDNE DOMY, OSZCZĘDNY TRANSPORT

Obniżenie wydatków konsumentów na energię powinno być uzyskane w drodze wspierania odbiorców w zmniejszaniu zużycia energii przez zmniejszanie zapotrzebowania na energię w budynkach i podnoszenie efektywności urządzeń, które powinno być połączone z dostępnością środków transportu o niskim zapotrzebowaniu na energię zintegrowanych z transportem publicznym i rowerowym. 

• Promowanie efektywności ogrzewania i chłodzenia

Dyrektywa w sprawie efektywności energetycznej ustala wiążące cele dla efektywnego wykorzystania energii przede wszystkim w sektorze budowlanym. Wprowadza również obowiązek regularnego informowania konsumentów o ich indywidualnym zużyciu energii. Według Komisji Europejskiej dzięki indywidualnemu opomiarowaniu i rozliczaniu można oszczędzić aż do 30% energii. Zmniejszenie zużycia energii oraz wykorzystanie energii ze źródeł odnawialnych w sektorze budowlanym to istotne działania zmierzające do zmniejszenia uzależnienia energetycznego Unii i emisji gazów cieplarnianych, zwłaszcza w kontekście ambitnych celów w zakresie klimatu i energii wyznaczonych na 2030 r.

Dyrektywa wpływa na przejrzystość rozliczeń i oszczędności energii i jej kosztów. Udostępniane co miesiąc informacje dla lokatorów o indywidualnym zużyciu energii pozwalają zweryfikować konsumpcję energii, co według niemieckich badań, może przyczynić się do oszczędności zużycia energii, jej kosztów oraz redukcji emisji CO2 nawet do 15%.

ZAŁOŻENIA

Poprawa efektywności energetycznej w całym łańcuchu energetycznym, w tym podczas wytwarzania, przesyłu, dystrybucji i końcowego zużycia energii, będzie: 

• korzystna dla środowiska, 
• spowoduje poprawę jakości powietrza,
• i stanu zdrowia w społeczeństwie,
• redukcję emisji gazów cieplarnianych, 
• poprawę bezpieczeństwa energetycznego przez zmniejszenie zależności od importu energii spoza Unii, 
• obniży koszty energii dla gospodarstw domowych i przedsiębiorstw, 
• pomoże w łagodzeniu ubóstwa energetycznego, 
• doprowadzi do większej konkurencyjności, 
• wzrostu zatrudnienia,
• ożywienia całej gospodarki, 
• co podniesie jakość życia obywateli. 

RZECZYWISTOŚĆ

Przeprowadzona przez Komisję Europejską w 2020 r. ocena łącznego wpływu 27 krajowych planów w zakresie energii i klimatu pokazuje, że nie osiągają one celu 32,5%, zmniejszenia zużycia energii końcowej i pierwotnej. KE szacuje, że aby osiągnąć 55% redukcję emisji do 2030 r., nowe cele powinny zmierzać do zmniejszenia zużycia energii pierwotnej do 1 023 mln ton ekwiwalentu ropy (mtoe) w 2030 r., a finalne zużycie energii do 787 mtoe [1].