Dyrektywa CSRD wprowadza nowe wymogi dotyczące raportowania zrównoważonego rozwoju, które będą miały istotne konsekwencje dla przedsiębiorców. Przygotowanie się do tych zmian jest kluczowe dla utrzymania konkurencyjności i spełnienia oczekiwań interesariuszy. Dlatego warto już teraz zacząć działać i dostosować swoje praktyki i procesy do nowych wymogów.

JAKIE INFORMACJE MAJĄ UJAWNIAĆ OBOWIĄZANE PODMIOTY?

Według wciąż opracowywanych szczegółowych standardów sprawozdawczości w oparciu o jednolity europejski system raportowania cyfrowego (ESRS), CSRD wymaga od podmiotów do tego zobowiązanych raportowania informacji, które mają przedstawić:

• wpływ podmiotu na kwestie związane ze zrównoważonym rozwojem,
• w jaki sposób kwestie związane ze zrównoważonym rozwojem oddziałują na rozwój, wyniki i sytuację podmiotu.

W sprawozdaniu będzie musiał znaleźć się m.in.:

• krótki opis modelu biznesowego i strategii biznesowej jednostki, w tym m.in. odporność modelu biznesowego i strategii biznesowej jednostki na ryzyka odnoszące się do kwestii związanych ze zrównoważonym rozwojem,
• opis roli organów administrujących, zarządzających i nadzorujących jednostki w odniesieniu do kwestii związanych ze zrównoważonym rozwojem oraz ich wiedzy eksperckiej i umiejętności koniecznych do wypełniania tej roli lub dostępu takich organów do takiej wiedzy eksperckiej i umiejętności,
• opis polityk jednostki w odniesieniu do kwestii związanych ze zrównoważonym rozwojem i in.

W niektórych przypadkach, podmioty zobowiązane do raportowania powinny ujawnić nie tylko informacje dane na temat operacji własnych, ale także te związane z ich łańcuchem wartości. A na łańcuch wartości jednostki składają się wszystkie działania, zasoby i relacje związane z modelem działalności i środowiskiem zewnętrznym, w jakim podmiot funkcjonuje – podejmowane i wykorzystywane przez jednostkę, począwszy od koncepcji stworzenia produktu lub usługi aż do końca ich żywotności. Wspomniane powyżej informacje obejmują w szczególności dane o produktach i usługach podmiotu, jego stosunkach gospodarczych i łańcuchach dostaw.

STANDARDY SPRAWOZDAWCZOŚCI W ZAKRESIE ZRÓWNOWAŻONEGO ROZWOJU

Mają zapewnić jakość informacji przedstawianych przez zobowiązane jednostki – informacje te będą musiały być zrozumiałe, istotne i, najważniejsze, weryfikowalne.

W świetle dyrektywy CSRD standardy sprawozdawczości w zakresie zrównoważonego rozwoju można podzielić na dwie kategorie:

• określające, jakie informacje jednostka ma ujawniać niezależnie od sektora (branży), w którym prowadzi działalność, oraz
• wskazujące, jakie informacje odnoszące się do konkretnego sektora (branży) mają być ujawniane przez jednostki.

Pierwsze standardy, które będą miały zastosowanie niezależnie od sektora, w jakim dana jednostka prowadzi działalność, zostały przyjęte przez Komisję Europejską w formie aktów delegowanych dnia 30 czerwca 2023 r. W połowie 2024 r. powinna przyjąć standardy branżowe dla poszczególnych sektorów gospodarki oraz akty delegowane zawierające standardy dostosowane dla małych i średnich podmiotów raportujących. Przy opracowaniu wspomnianych aktów Komisja Europejska jest zobowiązana wziąć pod uwagę tzw. porady techniczne Europejskiej Grupy Doradczej ds. Sprawozdawczości Finansowej (European Financial Reporting Advisory Group – EFRAG).

EFRAG opracowała już pierwszy zestaw 12 projektów standardów niezależnych od sektora i przekazała go Komisji Europejskiej do weryfikacji pod koniec ubiegłego roku. Wskazują one konkretne, niekiedy bardzo szczegółowe dane, które jednostki będą musiały ujawniać w ramach raportowania w obszarze ESG (tj. w zakresie środowiskowym, społecznym – w tym pracowniczym oraz ładu korporacyjnego). Jednocześnie założeniem unijnej legislacji jest to, aby standardy w związku z nowymi wymaganiami ESG nie nakładały nieproporcjonalnych obciążeń administracyjnych na jednostki.

Przygotowane przez EFRAG projekty standardów zawierają ponad 80 wymagań ujawnień, zarówno ilościowych, jak i jakościowych. Każde z nich wskazują na kolejne konieczne dane do zaraportowania. Jednostki będą ujawniały – zgodnie z ESRS – wszystkie istotne informacje (material information) dotyczące wpływu, ryzyk i szans w odniesieniu do kwestii środowiskowych, społecznych i związanych z zarządzaniem. Informacje mają umożliwić zrozumienie wpływu jednostki na powyższe kwestie i wpływ tych kwestii na rozwój, wyniki i pozycję jednostki.

Przykład ujawnienia w zakresie ŚRODOWISKO: Jednostki będą musiały informować o swoim zużyciu energii i o miksie energetycznym – obejmuje to wskazywanie całkowitego zużycia energii w MWh, związanego z własną działalnością: ze źródeł nieodnawialnych dla sektorów o dużym wpływie na klimat, z podziałem na m.in. zużycie paliw z węgla i produktów węglowych, z ropy naftowej i produktów naftowych, a także ze źródeł odnawialnych, z podziałem na zużycie paliw ze źródeł odnawialnych (w tym biomasy, biogazu, odpadów z paliw niekopalnych, wodoru ze źródeł odnawialnych itp.), zużycie zakupionej lub nabytej np. energii elektrycznej, ciepła, pary ze źródeł odnawialnych; oraz zużycie energii wytworzonej we własnym zakresie.

JAK PRZEDSIĘBIORCY POWINNI SIĘ PRZYGOTOWAĆ DO WDROŻENIA DYREKTYWY CSRD?

Podmioty objęte obowiązkiem sprawozdawczości na podstawie dyrektywy CSRD powinny już weryfikować, czy są w posiadaniu danych umożliwiających im wywiązanie się z obowiązku raportowania, bazując na projektach standardów sprawozdawczości opracowanych przez EFRAG (np. stosowne polityki i inne dokumenty dotyczące zasad funkcjonowania spółki) oraz wprowadzać procedury zapewniające działalność jednostki w duchu zrównoważonego rozwoju.

Warto zacząć przygotowania do wdrożenia dyrektywy, aby uniknąć wewnętrznych problemów, które mogą utrudnić późniejszą pracę. Oto kilka kroków, które pomogą w tym procesie:

• Zrozumienie wymagań

Warto zapoznać się z zasadami CSRD i zrozumieć, jakie informacje będą wymagane w sprawozdaniach zrównoważonego rozwoju. Dogłębne poznanie dyrektywy i jej wymogów jest kluczowe do odpowiedniego przygotowania się do nowych standardów.

• Ocena obecnych praktyk

Warto przeanalizować obecnie stosowane praktyki raportowania zrównoważonego rozwoju w firmie: jakie informacje są zbierane i raportowane? w jakim stopniu są one zgodne z przyszłymi wymaganiami CSRD? Istotne jest zidentyfikowanie obszarów, w których będą konieczne zmiany lub ulepszenia.

• Udoskonalenie systemów i procesów

Dobrze jest upewnić się, czy w firmie obowiązują odpowiednie systemy i procesy, które umożliwią zbieranie i raportowanie danych dotyczących zrównoważonego rozwoju. Może to wymagać dostosowania istniejących systemów zarządzania lub wdrożenia nowych narzędzi.

• Włączenie interesariuszy

Zaangażowanie pracowników, klientów, inwestorów i organizacje pozarządowe usprawni proces przygotowania do CSRD. Warto prowadzić z nimi konsultacje i dialog, aby zrozumieć ich oczekiwania i potrzeby dotyczące raportowania zrównoważonego rozwoju.

• Zarządzanie zrównoważonym rozwojem

Analiza struktury zarządzania pozwala upewnić się, czy w przedsiębiorstwie są odpowiednie zasoby i kompetencje, aby skutecznie zarządzać zrównoważonym rozwojem. Warto rozważyć mianowanie odpowiedzialnej osoby lub zespołu ds. zrównoważonego rozwoju oraz zapewnić odpowiednie szkolenia dla pracowników.

• Monitorowanie postępów

Ustalenie systemu monitorowania postępów w zakresie realizacji celów zrównoważonego rozwoju i regularne dokonywanie oceny swojego działania pomoże śledzić postępy, identyfikować obszary wymagające ulepszeń i dostosować swoje działania do postępu CSRD.